در دوره اي از كودكي ، يكي از مسائلي كه باعث اذيت شدن والدين مي شود. شب ادراري فرزندشان است. بسياري از خانواده ها براي درمان اين مسئله به پزشك مي روند. شب ادراري نه فقط براي خانواده بلكه براي خود كودك نيز آزار دهنده است.

كنار آمدن با موضوع

مسلما شستن رختخواب كار آساني نيست بخصوص اگر زياد تكرار شود. اين موضوع باعث مي شود والدين براي كودك سختگيري كنند و گاهي او را براي خيس كردن رختخوابش تنبيه كنند. اما لازم است بدانيد كه شب ادراري كودك از روي عمد نيست و او كنترلي بر اين اتفاق ندارد. پس تنبيه او هم نمي تواند اين مشكل را از بين ببرد. بلكه باعث ايجاد مشكلات بيشتر و اضطراب در كودك مي شود. اگر چه علت اصلي شب ادراري هنوز مشخص نيست اما گروهي از علتها مسئول اين اتفاق شناخته شده اند كه بهتر است براي رفع آنها اقدام كنيد.

چه بايد كرد؟

روشهاي درماني متفاوتي بدون در نظر گرفتن علت شب ادراري براي حل اين مشكل وجود دارد. البته اگر بيماريهاي جسمي مانند ديابت، يبوست و عفونت ادراري علت قضيه باشد حتماً لازم است كه پزشك درمان بيماري اصلي را شروع كند. اما در موارد ديگر شما مي توانيد با توصيه هاي زير به حل مشكل كمك كنيد:

۱) صبر كنيد: اين كار بهترين و اصلي ترين روشي است كه به شما و فرزندتان كمك مي كند. برخي از كودكان تا ۷سالگي قادر به كنترل ادرار خود در شب نيستند و با گذشت زمان اين توانايي را به دست مي آورند به همين علت با صبر كردن بدون عصباني شدن و تنبيه كودك مي توانيد اميدوار باشيد كه او اين توانايي را به دست آورد و مشكلش حل شود. اما در ۳ مورد حتماً با پزشك مشورت كنيد: اگر فرزند شما بعد از ۷ سالگي هنوز خود را خيس مي كند. اگر كودك بعد از مدتي خشك ماندن ناگهان دچار شب ادراري مي شود. اگر شب ادراري با خرخر، سوزش و دردهنگام ادرار همراه بوده و يا تشنگي مكرر و ادرار پررنگ هم داشته باشد.

۲) استفاده از زنگ مخصوص: اين زنگ هاي مخصوص مي توانند كوچكترين مقدار رطوبت را در رختخواب يا لباس زير كودكتان تشخيص داده و قبل از اينكه خيلي دير شود با صداي زنگ بلندي كودك را از خواب بيدار كنند تا به دستشويي برود. اين زنگها به تدريج به كودك آموزش مي دهند كه با احساس پري در مثانه از خواب بيدار شده و به دستشويي بروند. البته دست كم ۲ هفته تا ۱۲ هفته طول مي كشد تا اين زنگ بتواند يك شب خشك را براي كودك به ارمغان بياورد. يادتان باشد اگر كودك با صداي زنگ بيدار نمي شود لازم است شما با شنيدن زنگ او را بيدار كنيد.

۳) استرس را تشديد نكنيد: شما به عنوان والدين مسلما قصد نداريد بر فشار و اضطراب كودكتان اضافه كنيد اما گاهي با رفتار و عكس العملهاي خود به اين اتفاق باعث مي شويد كه فرزندتان بيش از پيش مضطرب شود. متخصصان مي گويند اضطراب زياد مي تواند مشكل شب ادراري را تشديد كند. بنابر اين مراقب رفتار خود با كودكي كه شب خودش را خيس كرده باشيد.

۴) سركوفت نزنيد: متاسفانه بعضي از والدين عادت دارند كودك خود را با ديگر بچه ها مقايسه كرده و از اين كار براي تنبيه و تغيير رفتار او استفاده مي كنند. اما اين كار جز از بين بردن اعتماد به نفس فرزندتان نتيجه ديگري ندارد. هيچ كودكي از سركوفت زدن به عاقبت خوشي نخواهد رسيد. اگر به اين مسأله توجه نكنيد، كودك شما از اختلالات رواني و عدم توازن اجتماعي در دوران كودكي رنج خواهد كشيد و اين شرم مكرر در مقابل ديگران او را دچار يك زندگي غير عادي خواهد كرد كه عواقبش ممكن است تا بزرگسالي دامنگير او شود.

۵) از كودك حمايت كنيد: شما به عنوان والدين وظيفه داريد در مدتي كه فرزندتان شب ادراري دارد او را حمايت كنيد تا بتواند با اين شرايط كنار بيايد تا زماني كه بتواند كنترل مثانه اش را به دست بياورد.

۶) عادات قبل از خواب را ياد آوري كنيد: به كودكتان راه هايي را كه كمك مي كند، جلوي شب ادراري گرفته شود؛ ياد بدهيد. مثلاًً ۲ساعت قبل از خواب نوشيدني هاي كافئين دار و ميوه هاي آبدار نخورد، چون اينها ادرار آورهاي طبيعي هستند. قبل از خواب حتماً به دستشويي برود و هر بار كه صبح خشك از خواب بيدار شد، آن را ثبت كنيد و به او نشان دهيد زماني كه اين نكات را رعايت كند كمتر دچار مشكل مي شود.

گاهي اوقات دير خوابيدن و خستگي كودك باعث مي شود كه بيدار شدن و دستشويي رفتن در شب برايش سخت تر شود و احتمال شب ادراري او زيادتر شود. بنابر اين كودك را آموزش بدهيد تا در ساعت مقرر به رختخواب برود. علاوه بر اين مسير توالت را در شب روشن بگذاريد تا كودك بتواند شب هنگام به راحتي به دستشويي برسد.

۷) روشهاي كم كردن اضطراب و استرس را بياموزيد: اگر در منزل اتفاقاتي افتاده كه فكر مي كنيد كودك شما مضطرب و تحت فشار است؛ مثلاً اگر عزيزي را از دست داده ايد و يا مدرسه كودك عوض شده است؛ بهتر است با كمك روانشناس به كودك روشهاي كم كردن اضطراب را ياد بدهيد. مشاوره نه تنها براي كودك بلكه براي خود شما هم مي تواند سودمند باشد.

تحقيقات نشان داده كه تأثيرات رواني شب ادراري بر كودك بارزتر است تا اثرات جسمي. واكنش اعضاي خانواده و خواهر و برادرها مي تواند نقش مهمي در اين مسأله داشته باشد. مثلاً مسخره كردن خواهر و برادرهاي او، نا اميدي والدين و… مي تواند زمينه ضعف اعتماد به نفس او شده و عارضه اش اين باشد كه در مدرسه و جامعه قرباني قلدري ديگران قرار گيرد.

۸) اميدوار باشيد: وقتي حادثه شب ادراري تكرار مي شود از خودتان نااميدي نشان ندهيد. حتي يك شب خشك بودن كودك و پيشرفت او در كنترل خودش را تشويق كنيد. نا اميدي شما اضطراب كودك را تشديد مي كند. در عوض تشويق او اعتماد به نفس او را تقويت مي كند و باعث مي شود او تلاش بيشتري براي خشك ماندن از خود نشان دهد.

۹) به كودك آرامش بدهيد: به كودكتان هم بگوييد كه او به زودي خواهد توانست كنترل مثانه اش را به دست بياورد و براي اين كار به كمي تمرين نياز دارد. به او بگوييد كه اين مشكل تنها مخصوص او نيست و بسياري از هم سن و سالان او هم به اين مشكل دچار هستند. در ضمن تلاش كنيد تا همكلاسي هاي كودك از مشكل او اطلاع پيدا نكنند تا موجب شرمندگي فرزندتان نشوند.

۱۰) عايق بندي كنيد: از خيس ماندن تشك فرزندتان هنگام شب ادراري جلوگيري كنيد. به همراه زنگ مخصوص از محافظ تشك ضد آب استفاده كنيد و مي توانيد از پوشك يا شورتهايي كه رطوبت را جذب مي كنند استفاده كنيد تا زماني كه پيشرفت واضحي در كنترل مثانه كودك مشاهده كنيد. در ضمن بهتر است براي تميز كردن رختخواب از خود كودك كمك بخواهيد. مثلاً از او بخواهيد كه ملحفه يا پتو را به محل شستشو ببرد. اين كار را به عنوان تنبيه قرار ندهيد بلكه فرزندتان بايد مسئوليت عمل خود را به عهده بگيرد و البته به او خاطر نشان كنيد كه شما به او كمك خواهيد كرد. همچنان به خاطر داشته باشيد كه شب ادراري كودك عمدي نيست و براي او هم تجربه ناخوشايندي است. پس به خاطر اين تجربه بد، تنبيهش نكنيد. بلكه براي خشك ماندن تختخوابش تشويقش كنيد.

والدين مي توانند از مشاوران متخصص روانشناس كودك براي بهينه كردن روش هاي تربيتي كودك از طريق مشاوره حضوري و مشاوره غير حضوري مانند مشاوره تلفني استفاده كنند .